Het is december 2020 en nog steeds coronatijd. Dat betekent nog immer nauwelijks aanvragen voor mijn reisbureau en derhalve tijd voor een reeds lang gewenst project waarvoor immer de tijd en motivatie ontbrak. Namelijk het ‘verwerken’ van mijn avontuurlijke soloreizen van de jaren 90. Dat werden er uiteindelijk drie (1990-1991, 1992-1994 en 1998-2001) waarbij de laatste eindigde in een langdurig verblijf en zelfs mijn huwelijk met Anzhelika in 1999 in Almaty, Kazachstan.
Dus, de dozen met honderden brieven, ongeveer 1,500 dia’s, honderden ansichtkaarten & landkaarten en tientallen souvenirs zijn van zolder gehaald, afgestoft en worden as we speak bestudeerd en gesorteerd. Dia’s worden geselecteerd en gedigitaliseerd, brieven worden herlezen. Zo herleef ik de reizen en deze avontuurlijke en leerzame periode.
Onderdeel van de verwerking is ook het schrijven van verslagen van deze reizen. Omdat er teveel leuke en interessante avonturen zijn beleefd onderweg. En omdat ik zin (en tijd) heb om het eindelijk allemaal maar eens op papier te zetten, een lang gekoesterde wens. Dus, daar gaan we!
De eerste soloreis
In de zomer van 1989 zou ik op vakantie gaan met Paul, echter hij kreeg vlak daarvoor verkering. Wat nu? Hoe en precies waarom weet ik niet meer maar het idee van een soloreis werd geboren. Dus liftte ik in juli 1989 via Duitsland, Tsjecho-Slowakije, Hongarije, Joegoslavië en Noord-Griekenland tot de veerboot naar Corfu. Want het hoofddoel was een schaaktoernooi op dat eiland. Na afloop werd de veerboot naar Brindisi in Italië genomen en vervolgens terug gelift naar Nederland. En dat beviel goed! Het is avontuurlijk en je ontmoet vele nieuwe personen. Een ontmoeting met een groepje Oost-Duitsers in Praag resulteerde in een jarenlange vriendschap met Ralf, Babette en Susanne. Hen zou ik spoedig wederzien. In Oost-Europa was vanuit de Sovjet-Unie onder Gorbatsjov glasnost en perestroika overgewaaid. Oftewel, nieuwe openheid, en Oost-Europese regimes die binnen afzienbare tijd zouden omvallen. De Duitse grens met Tsjecho-Slowakije lopend overstekend herinnerden grafkruizen uit 1968 langs de weg me aan een eerdere en niet-geslaagde volksopstand in het land.
Lifters zie je tegenwoordig, en eigenlijk geldt dat al voor de hele 21e eeuw, nauwelijks meer. Het lijkt iets van vervlogen tijden. Waarom zie je tegenwoordig geen lifters meer in Europa? Geen idee, misschien uit veiligheidsoverwegingen, maar zal het leven nu echt onveiliger zijn dan in de 20e eeuw?
Ik kan lifters in spé wel adviseren: Nederland en Duitsland zijn – of waren – prima liftlanden, je hoefde meestal niet lang te wachten op een nieuwe lift. In Duitsland waren de Raststaettes prima plekken om een nieuwe bestuurder te vinden. Het Oostblok was moeizaam evenals Griekenland. Italië zat daar tussenin.
Enfin, de solo rondreis, al liftende door Europa beviel me prima en smaakte naar meer. Alleen nog even die studie afronden…
Trip naar vrienden in de DDR in april 1990
Die Wende, oftewel de omwenteling, in de DDR vond plaats in het najaar van 1989. Op 9 november van dat jaar viel de Muur en begon een nieuwe periode van vrijheid voor de Oost-Duitsers. De wereld jubelde mee met de Duitsers, de TV-beelden waren onvergetelijk.
Een half jaar later ontstond bij mij het idee om de Oost-Duitse vrienden te bezoeken. Ralf woonde in Maagdenburg en dat was de eerste halte, een treinkaartje werd aangeschaft. De reis verliep voorspoedig tot de Duits-Duitse grens. Want ja, die bestond nog wel in april 1990, immers de hereniging vond pas plaats in oktober van dat jaar. Helaas betekende een reis naar Oost-Duitsland in april 1990 nog steeds dat een visum noodzakelijk was voor een bezoek. Daar had ik niet op gerekend, de voorbereidingen op deze korte trip waren nihil geweest. Dat kwam me duur te staan. Ik werd bij de grens, aan de Oost-Duitse kant, apart genomen en mocht de trein verlaten. Een grensofficier was zo vriendelijk om me in zijn Trabant af te zetten aan de West-Duitse kant. Daar stond ik dan, tussen de landerijen in the middle of nowhere. Rondvragen en verder lopen leidde tot een jeugdherberg waar kon worden overnacht. Verder navragen en het openbaar vervoer brachten me de volgende dag bij een grenspost waar ter plekke een visum kon worden aangeschaft. De reis kon, met een dag vertraging verder gaan en later die dag ontmoette ik mijn Oost-Duitse vrienden in Maagdenburg. Oost-Berlijn volgde nog, waar (onvermijdelijk) een stukje steen uit de Muur werd gehakt dat nog steeds in mijn bezit is. De opmaat naar een groter avontuur!
Laatste maanden in Nederland
Dat was april 1990, en ik was nog student economie aan de VU in Amsterdam, in mijn vijfde studiejaar. Alleen de afstudeeropdracht en de scriptie resteerden nog. Maar de tijd drong, ik moest en zou tijdig aan mijn geplande reis beginnen. Want de eerste halte was het stadje Kecskemet in Hongarije, waar begin augustus een schaaktoernooi zou starten. En waar ik met mijn maten Martijn Spaan en Bert Westera van de partij zou zijn. Probleempje, die scriptie ging niet snel genoeg en om hem voor vertrek door professor Eppink te laten lezen en beoordelen, dat zou niet meer lukken…. Uitstel van de reis ‘was geen optie’, dus bedacht ik een creatieve constructie. Ik zou de scriptie voor vertrek inleveren, hem tijdens mijn afwezigheid door Eppink laten lezen en beoordelen, waarna hij de scriptie plus aantekeningen op een nader te bepalen moment naar een nader te bepalen adres (in Australië) zou versturen. Goed plan! Aldus geschiedde, maar dit fijn uitgedachte plan zou iets anders lopen dan verwacht…
Na een zomer van traditioneel bollenrapen bij mijn vader en oom in Venhuizen was ik klaar voor vertrek.